Η ιστορία του HIV/AIDS

Ιδρύεται η Εθνική Επιτροπή AIDS με πρόεδρο τον καθηγητή Γεώργιο Παπαευαγγέλου και στόχο τη μελέτη του θέματος, την επιδημιολογική παρακολούθηση και την εισήγηση για λήψη μέτρων. Τον ίδιο χρόνο, γίνεται η πρώτη διάγνωση του AIDS από τον καθηγητή Ιωάννη Κοσμίδη στο Νοσοκομείο Σισμανόγλειο.

Ορίζονται δύο Κέντρα Αναφοράς AIDS που αναλαμβάνουν τις εργαστηριακές επιβεβαιώσεις της HIV λοίμωξης: στην Υγειονομική Σχολή Αθηνών (μετέπειτα Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας) και στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Εθνικά Κέντρα Αναφοράς AIDS, Νοτίου και Βορείου Ελλάδας).

Δύο πολύ γνωστοί Έλληνες πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με το AIDS, προκαλώντας σοκ στην ελληνική κοινή γνώμη, η οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρούσε τη νόσο ένα ζήτημα περιθωριακό. Ο θάνατος του σχεδιαστή μόδας Μπίλυ Μπο και του γκαλερίστα και συλλέκτη έργων τέχνης Αλέξανδρου Ιόλα έφερε το AIDS στη δημόσια συζήτηση δημιουργώντας μια παλέτα συναισθημάτων, από αμηχανία μέχρι πανικό.

Ιδρύεται η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, από 28 επιστήμονες/ιδρυτικά μέλη και πρώτη Πρόεδρο την Μερόπη Βιολάκη-Παρασκευά. 

Στην Αθήνα διεξάγεται από την ΕΕΜΑΑ το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS. Το 2023 θα διεξαχθεί το 35ο.

Αν και όλα τα νοσοκομεία είναι υποχρεωμένα να νοσηλεύουν ασθενείς με AIDS, ορίζονται με σχετική εγκύκλιο 16 Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων σε συγκεκριμένα νοσοκομεία στην Ελλάδα, για να φτάσουν αργότερα τις 18.

Ιδρύεται η 2η ΜΚΟ στην Ελλάδα, το «Κέντρο Ζωής και Έμπνευσης» με εμπνευστή τον Frank Olcvary (αργότερα μετονομάστηκε σε «Κέντρο Ζωής»), για την υποστήριξη οροθετικών ατόμων.

Στην Ελλάδα ιδρύεται το ΚΕΕΛ, το Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων, το μεταγενέστερο ΚΕΕΛΠΝΟ (νυν ΕΟΔΥ)  με σκοπό την παρακολούθηση και αντιμετώπιση των ειδικών μεταδοτικών νοσημάτων, καθώς και τον συντονισμό των ενεργειών για την πρόληψή τους. 

Ο Συμβουλευτικός Σταθμός και η Τηλεφωνική Γραμμή για το AIDS ξεκινούν τη λειτουργία τους στο Νοσοκομείο «Συγγρός».

Η παραγωγή ενός εκπαιδευτικού βίντεο με τίτλο «Μπαλαντέρ» και κύριο παρουσιαστή τον Λάκη Λαζόπουλο (συνεργασία του ΚΕΕΛ με το Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη), αποστέλλεται σε όλα τα Λύκεια της χώρας και σηματοδοτεί την έναρξη της οργανωμένης μαζικής ενημέρωσης για τη χρήση του προφυλακτικού.

Δημιουργείται στα Καμίνια στον Πειραιά, ο πρώτος ξενώνας απόρων οροθετικών ατόμων, δυναμικότητας 14 κλινών. Οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας υποχωρούν ύστερα από πρόγραμμα ενημέρωσης στην κοινότητα. Στους φιλοξενούμενους, πέρα από στέγη και τροφή, παρέχονται ιατρονοσηλευτικές υπηρεσίες και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.

Ιδρύεται η ελληνική εκδοχή της ACT UP από τον Γρηγόρη Βαλλιανάτο, την Νταίζη Γαλιατσάτου, τη Μελίνα Μερκούρη και την Πάολα Ρεβενιώτη, με δυναμικές διεκδικήσεις και παρουσία τα επόμενα χρόνια.

Τον Δεκέμβριο προβάλλονται στην τηλεόραση τα πρώτα σποτ για την ενθάρρυνση της χρήσης προφυλακτικού με τη συμμετοχή καλλιτεχνών και αθλητών (Βάνα Μπάρμπα, Στέφανος Κορκολής, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Παναγιώτης Φασούλας). Θα συνεχιστούν και τον επόμενο χρόνο (Απόστολος Γκλέτσος, Βίκυ Κουλιανού, Κώστας Κουκοδήμος, Γιώργος Νινιός). Το καταληκτικό μήνυμα είναι: «Αν αγαπάς, δεν το ξεχνάς».

Στην Ελλάδα πεθαίνει τον Σεπτέμβριο ο σκηνοθέτης, συγγραφέας και σεναριογράφος Αλέξης Μπίστικας. Ένα χρόνο πριν, είχε εκδώσει ένα συγκλονιστικό λεύκωμα – ντοκουμέντο σχετικά με τη νοσηλεία του: Ευαγγελισμός: Κείμενα και φωτογραφίες.

Τον Δεκέμβριο εγκαινιάζεται από το ΚΕΕΛ οδοντιατρείο στα Πατήσια (Βίλα Δρακοπούλου) για την εξυπηρέτηση (κυρίως απόρων) οροθετικών ατόμων. Η λειτουργία του καθυστέρησε αρκετά λόγω ανησυχιών και αντιδράσεων των περιοίκων και χρειάστηκε να λειτουργήσει γραφείο ενημέρωσης για το κοινό της περιοχής.

Σε τηλεοπτική εκπομπή εμφανίζεται ο Λευτέρης, ένας νεαρός οροθετικός άντρας, και μιλάει για την προσωπική του ιστορία. Η συντονίστρια ενημέρωσης του ΚΕΕΛ, Μαρία Καρρά, στην ίδια εκπομπή πίνει νερό από το ποτήρι του Λευτέρη σε μια κίνηση ισχυρού συμβολισμού για τη μη μεταδοτικότητα του ιού από τις απλές κοινωνικές συναναστροφές. Μια αντίστοιχη κίνηση είχε κάνει λίγο καιρό πριν ο καθηγητής Ν. Ματσανιώτης όταν μοιράστηκε τη σούπα ενός κοριτσιού που νοσηλευόταν στο Νοσοκομείο Παίδων

Στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη ο Σταθμός Ενημέρωσης Πολιτών και Υπηρεσιών Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης. Η τοπική κοινωνία αντιδρά και γίνεται κατάληψη στο κτίριο, η οποία θα τερματιστεί στις αρχές Νοεμβρίου.

Την 1η Δεκεμβρίου και υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας,  οργανώνεται πορεία με τίτλο «Δρόμοι Ζωής», από το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη προς το κτήριο της Παλαιάς Βουλής, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τον χώρο της πολιτικής, της επιστήμης και του πολιτισμού.

Στην Ελλάδα καταγράφεται σημαντική αύξηση κρουσμάτων που υποδηλώνει πως αν ξεχάσουμε το AIDS εκείνο θα μας επισημάνει την παρουσία του εντονότερα! Οι διαγνώσεις στην Ελλάδα ανέρχονται στις 496, ενώ καταγράφονται 26 θάνατοι σχετιζόμενοι με AIDS.

Στην Ελλάδα υπό την αιγίδα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας παρουσιάζεται το Εθνικό Σχέδιο για την Αντιμετώπιση του HIV/AIDS από το Υπουργείο Υγείας για το διάστημα 2008-2012.

Ιδρύεται η «Θετική Φωνή», ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας, με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων των οροθετικών, την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του HIV/AIDS, καθώς και τον περιορισμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών του.

Με τίτλο «Εγώ και ο HIV», ξεκινούν συναντήσεις μεταξύ οροθετικών ατόμων για την ανταλλαγή γνώσης και ενημέρωσης, με πρωτοβουλία του συλλόγου «Θετική Φωνή» σε συνεργασία με το «Κέντρο Ζωής» και την «Be Positive». Οι συναντήσεις θα συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ανακοινώνει άυξηση κατά 53 % σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ συγκεκριμένα παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων κατά 1250% στον πληθυσμό των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Η αύξηση συνδέεται με την οικονομική κρίση αλλά στο δημόσιο λόγο επικρατούν στιγματιστικές αντιλήψεις για “κυνήγι επιδομάτων”.

Ο Υπ. Υγείας Α. Λοβέρδος δηλώνει στη γενική συνέλευη του ΟΗΕ ότι στην Ελλάδα το HIV/AIDS αφορά κυρίως σε “εκδιδόμενες μετανάστριες γυναίκες από την Αφρική” και απειλεί με απελάσεις. 

Την 1η Απριλίου ανακοινώνεται από τους Υπουργούς Υγείας Λοβέρδο και Δημοσίας Τάξης Χρυσοχοΐδη η Υγειονομική διάταξη 39 Α με την οποία δίνεται το δικαίωμα σε κλιμάκια αστυνομικών και υγειονομικών να εξετάζουν μετανάστες/στριες για λοιμώδη νοσήματα παρά τη θέληση τους με πρόσχημα την προστασία της δημόσιας υγείας. 

Η διάταξη αυτή νομιμοποιεί τη σύλληψη και τη διαπόμπευση 29 τοξικοεξαρτημένων οροθετικών γυναικών που έκαναν σεξεργασία.  

Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε βαρύτητα κεφάλαιο παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών κατά τα τελευταία χρόνια.

Ξεκινούν τη λειτουργία τους τα «Checkpoint» Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για δομές που απευθύνονται σε άτομα/ομάδες υψηλού κινδύνου στις οποίες γίνονται εξετάσεις γρήγορα, εμπιστευτικά και δωρεάν, για HIV και ηπατίτιδες Β και C, προσφέροντας συμπληρωματικά, προσωπική ενημέρωση για θέματα σεξουαλικής αγωγής και υγείας. Παράλληλα υλοποιούν δράσεις ενημέρωσης για θέματα ασφαλέστερου σεξ, διανομή δωρεάν προφυλακτικών κ.ά.

Ιδρύεται το πρώτο κέντρο ενδυνάμωσης εργαζομένων στο σεξ, Red Umbrella Athens από τη Θετική Φωνή, τον Προμηθέα και το Checkpoint. 

Καταργείται οριστικά η διάταξη 39Α

Ξεκινάει η μελέτη PrEP4Greece - P4G η οποία διήρκησε 2 χρόνια. 

Ξεκινάει η λειτουργία του Χώρου Εποπτευόμενης Χρήσης (XEX) “STEKI 46” από τον Ο.ΚΑ.ΝΑ

Αίρεται ο αποκλεισμός των οροθετικών ατόμων απο την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, με νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε από το σύνολο των κομμάτων του Κοινοβουλίου. 

Ψηφίζεται ομόφωνα από τη Βουλή η απαγόρευση διακρίσεων στην εργασία εις βάρος των ατόμων που ζουν με τον HIV.